ΟΥΚΡΑΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΗ ΜΑΤΙΑ ΕΝΟΣ ΕΛΛΗΝΑ !

ΟΥΚΡΑΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΗ ΜΑΤΙΑ ΕΝΟΣ ΕΛΛΗΝΑ ! 

(του Αλέξη Ελπιάδη, ιστορικός, ξεναγός, Αθήνα)

Θα ήθελα να προειδοποιήσω από την αρχή ότι το άρθρο είναι μεγάλο και λίγοι θα έχουν την απαιτούμενη υπομονή και συγκέντρωση για να το διαβάσουν ολόκληρο και με προσοχή. Όμως το άρθρο είναι πολύ διαφωτιστικό και ενημερωτικό. Εγώ έμαθα αρκετά πάντως. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι το συγκεκριμένο άρθρο είναι πολύ επίκαιρο λόγω των γεγονότων στην Ουκρανία. Υπάρχουν κάποια σημεία με τα οποία δεν συμφωνώ, όμως γενικά το άρθρο αποκαλύπτει την έννοια της «ουκρανοποίησης» μέρους του ρωσικού έθνους με στόχο την διάσπαση της Ρωσίας. Διαβάστε το και θα μάθετε ΠΟΙΟΣ φταίει και ΓΙΑΤΙ συμβαίνει όλο αυτό το μπάχαλο που συμβαίνει σήμερα στην Ουκρανία.

«Για την συγγραφή αυτού του άρθρου με ώθησε η ερώτηση του 9-χρόνου γιου μου. Μετά το ρεπορτάζ περί Ουκρανικής κρίσης στην τηλεόραση, έφερε το βιβλίο ιστορίας του (τώρα περνάνε την περίοδο βάπτισης του κράτους των Ρως) και με ρώτησε: «Μπαμπά, ποιον βαπτίσαμε;»  Αν και έχω πτυχίο ιστορικού δεν βρήκα τι να του απαντήσω.

«Βλέπουμε τον κόσμο όχι όπως είναι, αλλά όπως είμαστε εμείς»

Είδωλο – η θεοποίηση των ανθρώπινων ψευδαισθήσεων και καταφέρνουμε να δημιουργούμε είδωλα ακόμα και από τα παιδιά μας και από αγαπημένα μας πρόσωπα. Και φυσικά δημιουργούμε είδωλο από το παρελθόν, προσδίδοντας του κάτι που δεν υπήρχε. Ουκρανική ιστοριογραφία δεν είναι τόσο επιστήμη όσο πολιτική. 

Αντι-επιστήμη είναι χαρακτηριστικό της εθνικιστικής ιστοριογραφίας, επειδή η τελευταία δεν νοιάζεται για το «τι έγινε (ιστορία)», αλλά για το «τι θα γίνει (πολιτική)». 

Έθνος είναι ένα ιδεολογικό πρότζεκτ και μέρος αυτού είναι «η πολιτική που στοχεύει το παρελθόν». Η θέση «Ουκρανία δεν είναι Ρωσία» βασίζεται πάνω σε τρία ιστορικά είδωλα: η Κιεβινή Ρωσία, Μαλορώσια και Γκαλίτσια. Το κοινό χαρακτηριστικό τους είναι ότι η αυθεντικότητά τους σχηματιζόταν πέρα των συνόρων του Μοσχοβίτικού κράτους, και άρα εκεί κείτονται οι απαρχές της Ουκρανικής ταυτότητας.

Τώρα θα περιγράψω την θέση της Ελληνικής ιστορικής σχολής περί «ποιον βαπτίσαμε;» εις άτοπον απαγωγή, δηλαδή γιατί όλο αυτό δεν είναι Ουκρανία. Αργότερα θα μιλήσω για το πιο ενδιαφέρον σημείο – για την γέννηση της «ουκρανικής ταυτότητας» μέσα στα πλαίσια της κοινωνικής πολιτικής ΑΥΤΟΧΘΟΝΟΠΟΙΗΣΗΣ της εποχής της ΕΣΣΔ και τα αποτελέσματά της από το Μαϊντάν ως το Ντονμπάς. Όμως πριν απ’ όλα αυτά – «ποιον βαπτίσαμε;»

Η βάπτιση (εθνογένεση)  του λαού. Τι λαού;

Ένας λαός σημαίνει κοινή μνήμη.

Έλληνες είναι ο μοναδικός λαός εκτός συνόρων κρατών της πρώην «Κιεβινή Ρωσία», όπου η ιστορία βάπτισης του Κράτους των Ρως διδάσκεται στα σχολεία ως μέρος δικής μας ιστορίας (δηλαδή όχι μόνο της Ρωσικής ιστορίας). Όμως στα σχολικά μας βιβλία δεν χρησιμοποιείται ο όρος «Κιεβινή Ρωσία» επειδή οι ίδιοι οι κάτοικοι εκείνης της χώρας, όπως και οι άλλοι σύγχρονοι (πχ οι Έλληνες) δεν την αποκαλούσαν έτσι. 

Ο όρος «Κιεβινή Ρωσία» εμφανίστηκε στα επιστημονικά έργα της μεταγενέστερης τσαρικής Ρωσίας του 19ου αιώνα και μόνο την περίοδο της ΕΣΣΔ μπήκε επίσημα στην χρήση. Όμως ο ίδιος ο όρος δεν είναι κατάλληλος για το ιστορικό παρελθόν.

Ιστορία είναι η ματιά του σύγχρονου ανθρώπου της εποχής για τα γεγονότα. Δηλαδή για μας, που δεν είμαστε σύγχρονοι εκείνων των γεγονότων είναι η ματιά από το παρελθόν.

Οπότε, αν ούτε ο Ρούρικ, ούτε ο Βλαδήμιρος, ούτε οι Έλληνες επίσκοποι οι οποίοι τους βάπτισαν δεν αποκαλούσαν τη χώρα ως Κιεβινή Ρως, τότε ήταν σκέτο Ρως, η οποία και βαπτίστηκε σε βρεφική ηλικία.

Είναι δύσκολο να εξηγήσει κανείς πως γίνεται η γένεση λαού (δηλαδή η εθνογένεση), όμως είναι εύκολο να το δει. Μπείτε σε οποιοδήποτε ορθόδοξο ναό και κοιτάξτε τους ανθρώπους που στέκονται στην ουρά για την κοινωνία. Πριν την κοινωνία, εκεί μπορούν να στέκονται άνθρωποι με πολύ διαφορετική, όπως λέμε τώρα, προέλευση. Όμως μετά την κοινωνία όλοι οι άνθρωποι έχουν ίδια σάρκα και αίμα. Έτσι έγινε και η εθνογένεση των Ρως, που πριν από την βάπτιση αποτελούταν από διάφορες σλαβικές φυλές + βαραγκούς (βίκινγκ). Μετά τη βάπτιση είναι πλέον ένα έθνος και πλέον δεν έχουν σημασία οι σλαβικές ρίζες ή ρίζες των βίκινγκ αυτού του πολύπλευρου λαού. Τα εδάφη τους έχουν τώρα ένα όνομα – Ρως. Και όλοι τους είναι Ρώσοι.

Παρεμπιπτόντως, δεν χρησιμοποιώ τον όρο «ρώσοι» τυχαία, επειδή στα σύγχρονα σχολεία μας όταν φτάνουν σε αυτήν την περίοδο Βυζαντινής ιστορίας δεν λένε στα παιδιά περί «βάπτισης του Κράτους των Ρως» (ειδικά δε περί Κιεβινή Ρως ούτε λόγος). Επίσης δεν χρησιμοποιείται και ο όρος «αρχαίο ρωσικό κράτος». Για μας αρχαιότητα είναι ότι ήταν πριν την γέννηση του Χριστού. Στα σχολεία μας όλα αυτά τα λένε ως βάπτιση του «ρωσικού λαού», ανεξάρτητα από ονόματα και ποσότητα των πρωτευουσών του. Η ιστορία του έθνους δεν είναι η ιστορία των πρωτευουσών.

Αντιλαμβάνομαι ότι οι «οπαδοί της ουκρανικής ταυτότητας» δε θα συμφωνήσουν με το παραπάνω, αλλά ίσως εμείς οι Έλληνες ξέρουμε καλύτερα ποιον βαπτίζαμε. Εξ’ αποστάσεως του προβλήματος έχουμε καλύτερη οπτική για το θέμα.

Μαλορώσια (όχι Ουκρανία)

Εδώ φτάσαμε σε σημείο όπου μπαίνει άλλη μια 100% Ελληνική παρατήρηση. Ο τίτλος του προκαθήμενου της Εκκλησίας, που από τα ρωσικά μεταφράζεται ως «της Πάσης Ρωσίας», στα Ελληνικά ακούγεται ως ο μητροπολίτης (τώρα είναι πατριάρχης) «των Πάσεων Ρωσέων», επειδή πάντοτε υπήρχαν πολλές Ρωσίες.

Αντιλαμβάνομαι ότι με αυτό τώρα δε θα συμφωνήσουν οι Ρώσοι τυφλοί πατριώτες, που έχουν συνηθίσει να βλέπουν την ιστορία του Ρωσικού λαού μόνο μέσα στα πλαίσια της ιστορίας του Ρωσικού κράτους. Όμως κάτι τέτοιο είναι λάθος. Η μοναδική φορά όταν ολόκληρη η περιοχή της πρώην Κιεβινή Ρωσία μπήκε μέσα στα σύνορα ενός κράτους ήταν η περίοδος του Στάλιν (προσάρτηση της Δυτικής Ουκρανίας) και ως την διάλυση της ΕΣΣΔ. Ο όρος «Μικρά Ρωσσία» (μαλορώσια) επινοήθηκε από τους Έλληνες επισκόπους οι οποίοι είχαν εκείνο το μέρος του ρωσικού έθνους που ζούσε μέσα στο Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας (αργότερα η Κοινοπολιτεία της Πολωνίας) υπό την εκκλησιαστική δικαιοδοσία (Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης) ως το 1686. Οι Πολωνοί ονόμαζαν εκείνα τα εδάφη ως δική τους «οκράινα» (παραμεθόριο), που αργότερα έγινε «Ουκρανία». Δηλαδή ότι για τους Πολωνούς ήταν Ουκρανία, για τους Έλληνες επισκόπους και για τους ρωσικό λαό που ζούσε εκεί ονομαζόταν ως Μαλορώσσια (Μικρά Ρωσία).

Όπως βλέπετε η ιστορία του Ρωσικού λαού και η ιστορία του Ρωσικού Κράτους δεν είναι το ίδιο και αυτό. Και όταν οι μέγα ουκρανοποιοί μιλάνε για τεράστιες καθημερινές, γλωσσικές και παραδοσιακές διαφορές μεταξύ των Μαλορώσων και Μοσχοβιτών, έτσι ισχυρίζονται την μη-ρωσική φύση των τελευταίων, να ξέρετε πως απλά αποφεύγουν να σημειώσουν ότι τέτοιες διαφορές μέσα στον Ρωσικό λαό υπήρχαν πάντοτε. Και πριν και μετά την βάπτιση (πάντοτε εξελίσσοντας). Όμως ουδέποτε αντιλαμβάνονταν από τους σύγχρονους της εποχής ως διαφορές εθνικές ή φυλετικές, επειδή ήταν ένας ορθόδοξος λαός, που ζούσε στην Μικρά Ρωσία.

Μόνο μετά το 1917 ο Ελληνικός εκκλησιαστικός όρος «Μικρά Ρωσία» (Μαλορώσσια) και οι λέξεις που προκύπτουν από αυτόν έχουν πρακτικά διωχθεί από την ιστοριογραφική χρήση και έχουν αντικατασταθεί με τον όρο της Πολωνικής προέλευσης – Ουκρανία.

Όπως και να έχει οι Mαλορώσσοι δεν αποκαλούσαν τους εαυτούς τους ως Ουκρανούς και έτσι δεν είναι σωστό να μιλάει κανείς για το Ουκρανικό παρελθόν  των Mαλορώσσων. Επειδή η ιστορία ΔΕΝ είναι η άποψη του σύγχρονου ανθρώπου στο παρελθόν, αλλά η άποψη των ανθρώπων του παρελθόντος για τους εαυτούς τους (η επιστροφή στην πραγματικότητα). 

Το θεμελιώδες πρόβλημα του Σοβιετικού και μετα-Σοβιετικού συστήματος εκπαίδευσης κρύβεται στον αποκλεισμό διδασκαλίας ιστορίας της εκκλησίας από την ιστορία του λαού. Όμως πρέπει να αντιλαμβανόμαστε ότι για τους Ρώσους που ζούσαν πέρα από τα σύνορα του Μοσχοβίτικου Κράτους, η ορθόδοξη πίστη ήταν ο παράγοντας της εθνικής τους ταυτότητας. Η Ορθοδοξία μέσα στην αντίληψή τους είναι η πίστη των προγόνων τους, η ρωσική πίστη.  Οι σύγχρονοι άνθρωποι μπορούν να μην συμφωνούν με αυτό. Μπορούμε κάλλιστα να μην πιστεύουμε στην ύπαρξη του Θεού. Όμως η αντίληψη και η αποδοχή δεν είναι το ίδιο πράγμα. Σε ότι αφορά τους Έλληνες επισκόπους, ο άνθρωπος ανήκει σε εκείνον τον λαό, τον οποίον υπηρετεί (οι μισοί μητροπολίτες «της Πάσης Ρωσίας» ήταν Έλληνες) και οι Έλληνες επίσκοποι έτρεφαν πνευματικά αρχικά ολόκληρο τον ρωσικό λαό και αργότερα το «μικρό μέρος του» ακριβώς επί 700 χρόνια (αν εξαιρεθούν τα έτη της βάπτισης και εξόδου από την δικαιοδοσία της Κωνσταντινούπολης (από 988 έως το 1686).

Θα το επαναλάβω για άλλη μια φορά ειδικά για την σύγχρονη Ουκρανική νεολαία. Ο όρος Μικρά Ρωσία (μαλορώσσοι) δεν είναι Ουκρανικός, και ούτε Ρωσικός, αλλά εκκλησιαστικά-διοικητικός  Ελληνικής προέλευσης. Οπότε εθνικά οι Μαλορώσσοι δεν είναι «λίγο ρώσοι». Είναι απλά Ρώσοι. Και πάλι οι υποστηρικτές των «κειμένων του Γκρουσέβσκι» δε θα συμφωνήσουν με αυτό, αλλά εξ’ αποστάσεως το θέμα είναι ξεκάθαρο.

Η Δυτική Ρως (όχι Ουκρανία)

Η Ούνια (ένωση); Υπάρχει άποψη ότι ο γεωγραφικός όρος «ουκρανός» (ο κάτοικος της Οκράινας) έγινε το εθνώνυμο ενός λαού, διαφορετικού των Ρώσων, με την αποδοχή της Ούνιας (ένωσης) των Δυτικων Ρωσικών εδαφών με την Καθολική εκκλησία το 1596 (Η Ούνια του Μπρεστ). Όμως το θέμα δεν είναι τόσο αναμφισβήτητο.

Πρώτων, υπάρχουν παραδείγματα σθεναρής αντίστασης του λαού της ούνιας, τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα την επιστροφή στην Ορθοδοξία. Εμείς οι Έλληνες δυο φορές υπογράψαμε την Ούνια (για την ακρίβεια το έκανε η ελίτ μας). Πρώτη φορά το 1261 (Σύνοδος της Λυών) και αργότερα το 1349 (Σύνοδος της Φλωρεντίας). Όμως αυτές οι ενώσεις έμειναν μόνο σε επίπεδο δηλώσεων, επειδή ο λαός παρέμεινε ορθόδοξος. Οι περισσότεροι σύγχρονοι Έλληνες ούτε καν ξέρουμε ότι αυτά συνέβησαν στην ιστορία μας και Έλληνες καθολικοί είναι σχεδόν ανύπαρκτοι σήμερα. Δηλαδή η ούνια είναι μια διαδικασία που μπορεί εύκολα να αντιστραφεί.

Η Πολωνία; Υπάρχει άποψη ότι ο γεωγραφικός όρος «ουκρανός» (ο κάτοικος της Οuκράινας) έγινε εθνόνυμο ενός λαού διαφορετικού από τους Ρώσους στη διάρκεια των μερικών αιώνων που ζούσε μέσα στα σύνορα της τότε Πολωνίας. Όμως και αυτό είναι λάθος. Οι Ρώσοι παρέμειναν Ρώσοι.

Πρώτων, εμείς οι Έλληνες βάλαμε χεράκι (κυριολεκτικά). Το 1620 ο Πατριάρχης των Ιεροσολύμων Θεοφάνης Γ’ επανακαθίδρυσε την Μητρόπολη του Κιέβου χειροτονώντας καινούργιους επισκόπους για την Μικρά Ρωσία (Μαλορώσσια), δηλαδή εκείνο το μέρος του Ρωσικού λαού, που ήταν μέσα στα σύνορα της Πολωνίας και ονομαζόταν από τους τελευταίους ως Ουκρανία.

Ότι αφορά συγκεκριμένα την Γκαλίτσια, το 1586 ο Πατριάρχης της Αντιόχειας Ιωακείμ Δ’ ενέκρινε το καταστατικό της Ορθόδοξης Αδελφότητας του Λβιβ, το οποίο αργότερα απέκτησε και σταυροπηγιακή ιδιότητα – δηλαδή ήταν σε άμεση υποταγή του Πατριάρχη της Αντιόχειας και όχι στους ντόπιους ορθόδοξους επισκόπους οι οποίοι συχνά πυκνά περνούσαν στην ένωση. Τέτοιες αδελφότητες εμφανίστηκαν πολλές αργότερα. Όταν ακόμα και εκείνους ανάγκασαν να δεχτούν την ούνια  (1708), αυτές οι αδελφότητες, εκφράζοντας με τη γλώσσα των σύγχρονων Ουκρανών εθνικιστών, παρέμειναν «φυτώρια της Ρωσικής επιρροής», προτρέποντας για πιο στενές πολιτιστικές σχέσεις με το Ρωσικό κράτος, που η ισχύς του τότε ήταν σε ανοδική πορεία.

Υπήρχαν πολλοί ρωσόφιλοι ουνιάτες. Ως αποτέλεσμα τα εδάφη της σημερινής Δυτικής Ουκρανίας, που τότε ήταν μέσα στην Πολωνία, ονομαζόταν από τους ίδιους τους Πολωνούς (ας με συγχωρήσουν οι σύγχρονοι Ουκρανοί εθνικιστές) ως Ρωσικό Βοϊβοδάτο με την πρωτεύουσα στην πόλη Λβιβ… Μάλλον οι Πολωνοί ήξεραν καλύτερα ότι πρόκειται για ρωσικό λαό. Όσο παράδοξο μπορεί αυτό να ακούγεται για τους Ρώσους τυφλούς πατριώτες που είναι έτοιμοι να αποκαλούν ως «μπαντέρας» όλους τους «δυτικούς ουκρανούς».

Η Αυστροουγγαρία; Υπάρχει άποψη ότι ο γεωγραφικός όρος «ουκρανός» (ο κάτοικος της Οκράινας) έγινε εθνώνυμο ενός λαού διαφορετικού των Ρώσων όταν η σύγχρονη Δυτική Ουκρανία έγινε μέρος της Αυστροουγαρίας. Ακριβώς τότε, στην Αυστροουγγαρία, είχαν απλά καθαρίσει τους ρωσόφιλους ουνιάτες.

Όταν ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος ξεκίνησε η μαζική τρομοκρατική αντι-Ρωσική εκκαθάριση στην Γκαλίτσια. Οι Αυστριακοί αντιλαμβάνονταν ότι οι ρωσόφιλοι ουνιάτες είναι οι εν δυνάμει «αποσχιστές που συμπαθούν τη Ρωσία». Οπότε οι Αυστριακοί έλυσαν το πρόβλημα με πολύ γερμανικό τρόπο. Δημιουργήθηκε ολόκληρο δίκτυο στρατοπέδων συγκέντρωσης για τους ρωσόφιλους κατοίκους της Γκαλίτσιας. Το πιο κακόφημο από αυτά είναι το Τάλερχοφ, κοντά στο Γκρατς της Αυστρίας. Στην πρώτη φάση είχαν δολοφονηθεί πάνω από 60.000 ανθρώπους και πάνω από 100.000 κατέφυγαν ως πρόσφυγες στην Ρωσία. Επιπλέον περίπου 80.000 σκοτώθηκαν μετά την πρώτη υποχώρηση του Ρωσικού στρατού. Μεταξύ αυτών και περίπου 300 ουνιάτες κληρικοί. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι θανατωθήκαν βάσει υποψιών για συμπάθεια προς Ορθοδοξία και την Ρωσία.

Το Τάλερχοφ – είναι το πρώτο στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Ευρώπη όπου έγινε η γενοκτονία των Ρώσων της Γκαλίτσιας. Στους Γερμανούς άρεσε η ιδέα και την μετέτρεψαν στο Ολοκαύτωμα του Εβραϊκού λαού. Το Ολοκαύτωμα είναι Ελληνική λέξη και σημαίνει «καύση των πάντων». Ναι οι λέξεις έχουν την σημασιολογία τους. Το ολοκαύτωμα, λοιπόν, είναι η εκκαθάριση όλων των ανθρώπων μιας συγκεκριμένης εθνικής ταυτότητας. Η Αυστροουγγαρία έκαιγε κυριολεκτικά το παν ρωσικό στους κατοίκους της Γκαλίτσιας. Αυτό, λοιπόν, ήταν το «ρωσικό ολοκαύτωμα», το οποίο φυσικά έγινε με τη βοήθεια των «ουκρανόφιλων Γκαλίτσιας».

Όμως όποιος Ρώσος σήμερα αποκαλεί όλους τους «δυτικούς Ουκρανούς» ως «μπαντέρας» είναι άνευ κάθε ηθικής αξίας. Είναι το ίδιο όπως αν κάποιος αποκαλούσε όλους τους Ρώσους ως «στρατιώτες του Βλάσοβ». Εδώ είναι μια φωτογραφία των πραγματικών Ρώσων, οι οποίοι κρεμάστηκαν στο Τάλερχοφ. Είναι κάτοικοι της Γκαλίτσιας και είναι 100 φορές πιο Ρώσοι από τους κατοίκους του Μπριάνσκ ή της πόλης Τβερ, επειδή σε αυτές τις πόλεις ήταν εύκολο να είσαι Ρώσος.

Στην Ελληνική γλώσσα έχουμε την λέξη «αλήθεια». Η ετοιμολογία αυτής της λέξης «α-ληθεια» σημαίνει «αυτό που δεν λησμονιέται».

Λαός – είναι η κοινή μνήμη (αλήθεια) και ο λαός της Δυτικής Ρωσίας έφερε τη μνήμη του ρωσικού του παρελθόντος αψηφώντας τις συγκυρίες. Και η απόδειξη του Ρωσικού παρελθόντος εκείνων των ανθρώπων είναι το Τάλερχοφ. Ειδάλλως δε θα υπήρχε Τάλερχωφ. Εις άτοπον απαγωγή. 
Η Αυστριακή ιστοριογραφία για τους πρώην ρώσους.

Οι Αυστριακοί καταλάβαιναν ότι μια γενιά των ρωσόφιλων κατοίκων Γκαλίτσιας μπορεί να έρθει ως αντικαταστάτης της προηγούμενης. Για αυτό και χρηματοδότησαν την δημιουργία Ουκρανικής ιστοριογραφίας, δηλαδή την μη-ρωσική ιστορία των Ουκρανών (ο κύριος Γρουσέβσκι με το βιβλίο του «Η ιστορία της Ουκρανίας-Ρως»). Όλα αυτά αποτυπώθηκαν στα αποσχιστηκά κινήματα της τελευταίας γενιάς των τσαρικών διανοουμένων (Ντραγκομάνοβ, Ντοντσόβ κλπ)

Παρεμπιπτόντως, οι Ρώσοι είναι ένας εξαιρετικά περίεργος λαός. Όλοι οι λαοί ονομάζουν τους προδότες ως προδότες και μόνο οι Ρώσοι αποκαλούν τους προδότες ως «ιντελιγκέντσια» - που σημαίνει «ευφυείς άνθρωποι». Έτσι είναι και σήμερα (φιλελεύθερη ιντελιγκέντσια). Λες και αν έγραψε κάποιος μια διατριβή απέδειξε την ψυχική του υγεία. Οι ιστορικοί των ναζί επίσης έγραφαν διατριβές και επίσης ήταν ευφυείς άνθρωποι, όμως οι εργασίες τους σήμερα αντιλαμβάνονται από την σύγχρονη ιστοριογραφία ως σκέτο παραλήρημα.

Όμως καμία γένεση της «ουκρανικής ταυτότητας» δεν έγινε ούτε στην Αυστροουγγαρία, επειδή ένας απλός αγρότης έχει μια τεράστια αδιαφορία τι έγραψε στην διατριβή του ο ένας ή ο άλλος σχιζοφρενής. Το Έθνος – είναι η κοινή μνήμη του λαού και όχι των ακαδημαϊκών. Η Αυστροουγγαρία κατέρρευσε ως κράτος και δεν πρόλαβε να μεγαλώσει μια γενιά γαλουχημένη με τον Γκρουσέβσκι. Και οι τρέλες του Μπαντέρα στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου δεν είχε την λαϊκή υποστήριξη.

Η ΕΣΣΔ; 
Υπάρχει άποψη ότι το Ουκρανικό άρχισε να εκτοπίζει το Ρωσικό μόνο στην εποχή της ΕΣΣΔ. Η Εθνοδιάλυση είναι όταν ένα μέρος του λαού δέχεται την μαζική αλλαγή αντίληψης του παρελθόντος και αυτό μπορεί να γίνει μόνο στις συνθήκες απλού μαθήματος ιστορίας γυμνασίου. Μαζικό εκπαιδευτικό σύστημα έγινε προσιτό στον Ρωσικό λαό μόνο στην εποχή της ΕΣΣΔ. Ήταν ένα από τα καλύτερα σχολικά εκπαιδευτικά συστήματα στην παγκόσμια ιστορία, όμως απέκλεισε την ιστορία της εκκλησίας ως παράγοντας εθνογένεσης.

Μετά το 1917, ο Ελληνικός όρος «Μικρά Ρωσία» (μαλορώσσια) και οι λέξεις παραγόμενες από αυτόν είχαν πρακτικά εκλείψει από την ιστοριογραφική χρήση και έχουν αντικατασταθεί με τον όρο Ουκρανία. Γιατί;  Επειδή δεν περιέχει την λέξη «ρώσος» ούτε ως χρώμα, ούτε ως άποψη ποσοτήτων. Την ιδεολογική ιδέα του Γκρουσέβσκι γρήγορα την έπιασαν οι Σοβιετικές αρχές στα πλαίσια της πολιτικής ιθαγενοποίησης. Ο Γκρουσέβσκι χρησιμοποιεί την λέξη «ουκρανοί» όχι ως γεωγραφικός όρος, αλλά ως εθνώνυμο διαφορετικό του Ρωσικού έθνους.  Όμως τον Γκρουσέβσκι δεν τον διάβαζαν πολλοί όταν εκείνος δούλευε για τους Αυστριακούς. Το Σοβιετικό γυμνάσιο έκανε την ιδέα του προσιτή στα παιδιά, για πρώτη φορά λέγοντας στους Ρώσους ότι ξαφνικά είναι Ουκρανοί.

Όμως και στην εποχή της ΕΣΣΔ η ιθαγενοποίηση (ουκρανιοποίηση) δεν ολοκληρώθηκε. Έβαλαν φρένο στην πολιτική της ευρείας ιθαγενοποίησης στα χρόνια του Στάλιν, όμως δεν την τερμάτισαν τελείως. Οι ορισμοί όπως η Κιεβινή Ρωσία και Ουκρανός ρίζωσαν στην σοβιετική ιστοριογραφία. Έτσι ο σπόρος μπήκε στο έδαφος. Μετά την διάλυση της ΕΣΣΔ, ο σπόρος μέσα σε νέο κράτος έγινε δέντρο.

Η ολοκλήρωση της πολιτικής «ιθαγενοποίησης» στην μετα-σοβιετική Ουκρανία.

«Εναλλακτικός εθνικός προσανατολισμός των πρώην Ρώσων»

Μπορεί κανείς να μην πιστεύει στον Θεό. (Ο ίδιος μας έδωσε αυτήν την επιλογή και ελευθερία.) Όμως για να μην αντιλαμβάνεται κανείς τον ρόλο της Ορθοδοξίας στην κοινή ρωσική λαϊκή μνήμη είναι τρέλα! Αυτή η τρέλα ήταν η αμαρτία της σοβιετικής ιστοριογραφίας. Τον περισσότερο καιρό ο ρωσικός λαός ζούσε στα εδάφη μερικών κρατών. Ήταν πάντα χωρισμένος. Όμως στη διάρκεια του μεσαίωνα ο λαός ήταν κατά βάση του ορθόδοξος και εν μέρει ουνιάτικος (δηλαδή όχι και τελείως καθολικός) και ως αποτέλεσμα έβλεπε τα κρατικά σύνορα περισσότερο φιλοσοφικά, επειδή τα σύνορα άλλαζαν σχεδόν κάθε γενιά – άρα αυτό δεν είναι κάποιο συμβάν… είναι καθημερινότητα. Όμως είχε μια κοινή ανάμνηση – την βάπτιση.

Μετά την επόμενη αποκέντρωση του Κράτους των Ρως (η διάσπαση της ΕΣΣΔ) όλα επαναλήφθηκαν ξανά. Ξανά νέα σύνορα ανάμεσα στον ίδιο λαό. Οπότε ήταν συγκεκριμένα το σοβιετικό εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο απέκλεισε παντελώς τον θρησκευτικό παράγοντα από την κοινή μνήμη του Ρωσικού έθνους επί μερικές γενιές. Ως αποτέλεσμα η ιδέα της εθνογένεσης εκχυδαϊάστηκε στην Σοβιετική και μετα-σοβιετική νοοτροπία ως το επίπεδο βασικής τοπικής λαογραφίας.

Το αποτέλεσμα; Τρια νέα ρωσικά κράτη μέσα στα πλαίσια της μετασοβιετικής νοοτροπίας, δηλαδή τα πολιτικά έθνη (Λευκορωσία, Ουκρανία και Ρωσία), άρχισαν να αντιλαμβάνονται ως ύπαρξη τριών διαφορετικών λαών. Αυτή η ιδέα λέει πως η ύπαρξη διαφορετικών χορών,  πουκαμίσων με κεντήματα και γλωσσικών διαλέκτων έγινε επιχείρημα της ύπαρξης διαφορετικών λαών.

Αυτό είναι ο «εναλλακτικός μη-παραδοσιακός εθνικός προσανατολισμός». Ναι, μη-παραδοσιακός, επειδή όλες αυτές οι διαφορές μέσα στο ρωσικό έθνος υπήρχαν πάντοτε (όπως και σε κάθε άλλο λαό). Υπήρχαν στα εδάφη των Ρως πριν την βάπτιση, παρέμειναν και όλη την επόμενη χιλιετηρίδα εξελίσσοντας και μεταβάλλοντας, όμως ποτέ (πριν την πτώση της ΕΣΣΔ) η ύπαρξη μερικών κρατών δεν αντιλαμβανόταν ως η ύπαρξη διαφορετικών εθνών. Ο σημερινός όρος εθνικότητα – ως το «κράτος νέας εποχής» αντικατέστησε την έννοια του έθνους (του λαού).

Δυστυχώς, αντί να διδάσκουν την κοινή ιστορία σε διαφορετικά κράτη (όπως κάνουν η Ελλάδα και Κύπρος), η Ουκρανία περισσότερο και η Λευκορωσία λιγότερο ακολούθησαν τον δρόμο δημιουργίας εθνικής μυθολογίας, νέας ιστοριογραφίας (Λενινιστικής προέλευσης).

Και τότε ήταν η στιγμή όταν η εμπειρία της σοβιετικής ιστοριογραφικής σχολής αποδείχθηκαν χρήσιμα (οι ίδιοι Γκρουσέβσκι και τα παράγωγα τους). Ουσιαστικά η πολιτική της ιθαγενοποίησης ολοκληρώθηκε στα πλαίσια του «μετασοβιετικού συστήματος εκπαίδευσης της Ουκρανίας». Η εθνοδιάλυση σημαίνει την αλλαγή αντίληψης ιστορίας όχι στις ακαδημαϊκές διατριβές, αλλά στην μαζική συνείδηση μιας ολόκληρης γενιάς. Όπως είναι γνωστό το Μαϊντάν γινόταν και στην «οδό Γκρουσέβσκι»… Κυριολεκτικά και μεταφορικά. Η σύγχρονη ουκρανική ιστοριογραφία είναι ο «σκελετός από το ντουλάπι» της σχεδόν ξεχασμένης Λενινιστικής πολιτικής ιθαγενοποίησης και πάνω σε αυτά τα βιβλία μεγάλωσαν μια γενιά.

Τι σημαίνει η ιθαγενοποίηση;

Θα σας δείξω ένα παράδειγμα ιθαγενοποίσης που δεν αφορά ούτε τους Ουκρανούς, ούτε τους Ρώσους. Έτσι θα είναι πιο κατανοητό επειδή δεν ακουμπάει το ευαίσθητα σημεία κανενός σε αυτήν την συζήτηση. Το παράδειγμα αφορά την ιθαγενοποίηση των Σέρβων και των Βουλγάρων στα πλαίσια δημιουργίας της Γιουγκοσλαβίας. 

Η ιθαγενοποίηση είναι όταν στους Σέρβους που μένουν πάνω σε Μαύρο βουνό τους λένε ότι στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου Σέρβοι, αλλά Μαυροβούνιοι. Γιατί; Επειδή ζουν πάνω στο Μαύρο βουνό. Τους Βουλγάρους, που ζούσαν στα εδάφη της Μακεδονίας, οι σύντροφοι κομμουνιστές τους  έστειλαν αδιάβαστους λέγοντας ότι είναι οι απόγονοι του Μέγα Αλέξανδρου. Γιατί; Πολύ απλά επειδή μένουν στην Μακεδονία.

Ακούγεται σαν παραφροσύνη, όμως έτσι μεγάλωσαν γενεές. Και όταν τελικά η νότιο-σλαβική ΕΣΣΔ (η Γιουγκοσλαβία) κατέρρευσε, βόρεια της Ελλάδας και δυτικά της Βουλγαρίας εμφανίζεται το παράλογο κράτος «Μακεδονία» (Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία Μακεδονίας), που κατοικείται μάλλον από Βούλγαρους.

Το πιο δραματικό είναι ότι εκεί οι δικοί τους Γκρουσέβσκι δημιούργησαν την μυθική ιστοριογραφία και μεγάλωσαν μια γενιά με κλασσικό «εναλλακτικό εθνικό προσανατολισμό». Δηλαδή δεν έχουν κοινή μνήμη με τους Βούλγαρους, παρόλο που μιλάνε Βουλγάρικα δεν βλέπουν τους εαυτούς τους ως Βούλγαροι. Νομίζουν πως είναι απόγονοι του Μέγα Αλέξανδρου το λιγότερο από άμεση γενεαλογική γραμμή του Αλέξανδρου του Φιλλίπου. Ενώ εμείς οι Έλληνες, σύμφωνα με τους δικούς τους Γκρουσέβσκι, είμαστε κάτι σαν Βαλκάνιοι Φιλανδο-Ούγγροι, δηλαδή μπήκαμε κάτω από τον ήλιο μιας ξένης δόξας.

Ενδιαφέρον έχουν οι αντιδράσεις της Ελλάδας και της Βουλγαρίας σε αυτό το φαινόμενο. Η Ελλάδα αρνίθηκε να αναγνωρίσει το όνομα «Μακεδονία», δηλαδή εμείς δεν αναγνωρίζουμε την ιδιωτικοποίηση της ιστορίας μας και το καταφέραμε. Η επίσημη ονομασία αυτού του κράτους στον ΟΗΕ είναι «Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία Μακεδονίας». Πρακτικά είναι το μοναδικό κράτος του ΟΗΕ χωρίς όνομα. Δηλαδή δεν υπάρχει όνομα σήμερα, αλλά όταν εκείνα τα εδάφη ήταν μέρος της Γιουγκοσλαβίας, τότε λεγόταν ως Μακεδονία. Είναι το ίδιο αν σήμερα η Ουκρανία δεν λέγοταν Ουκρανία στον ΟΗΕ, αλλά η «Πρώην Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία Ουκρανίας», επειδή δεν υπήρχε ποτέ πριν ως κράτος ούτε μέσα στα σημερινά της σύνορα, ούτε με το σημερινό της όνομα. Είναι αποτέλεσμα διάλυσης της ΕΣΣΔ, όπως και η ΠΓΔΜ είναι αποτέλεσμα διάσπασης της Γιουγκοσλαβίας.

Ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον όμως έχει η αντίδραση της Βουλγαρίας. Η χώρα ΠΓΔΜ έχει την πόλη Οχρίδα. Είναι η πρώην πρωτεύουσα του Δυτικό-Βουλγάρικου βασιλείου. Θεωρείται ότι ακριβώς εκεί, στην Οχρίδα, επινοήθηκε η κυριλλική αλφάβητος από τον μαθητή των Κυρίλλου και Μεθόδιου τον  Αγιο Κλήμη της Οχρίδας. Λόγω της κυριλλικής γραφής η Οχρίδα μπορεί να ονομαστεί ως «η μήτηρ της Βουλγαρίας».

Έτσι, μετά την διάλυση της Γιουγκοσλαβία και εντοπισμό ξεχωριστής εθνικής ιστορίας των ψεύδο-Μακεδόνων (ως αποτέλεσμα της ιθαγενοποίησης των Βουλγάρων), οι διμερείς  σχέσεις της ΠΓΔΜ και Βουλγαρίας χτίζονται βάσει κοινής Διακήρυξης της 22ης Φεβρουαρίου 1999. Σύμφωνα με αυτήν η Βουλγαρία από τη μία αναγνωρίζει το Μακεδονικό κράτος, όμως αμέσως μετά ακολουθεί το εξής: «Η Βουλγαρία συνεχίζει να θεωρεί την επίσημη γλώσσα της Δημοκρατίας της Μακεδονίας ως διάλεκτο της Βουλγαρικής γλώσσας και περιμένει από τις αρχές αυτής της Δημοκρατίας τον τερματισμό των επιθετικών κινήσεων και παραπληροφόρηση σχετικά με την Βουλγάρικη ιστορία.» Δηλαδή η Βουλγαρία δεν αναγνωρίζει τον «εναλλακτικό εθνικό προσανατολισμό» των Μακεδονικών Βουλγάρων, οι οποίοι έπεισαν τους εαυτούς τους ότι είναι απόγονοι του Μέγα Αλέξανδρου. Και περιμένει πότε θα συνέλθουν και θα σταματήσουν να πιστεύουν στην μυθολογία τους. Επειδή ένας λαός δεν σημαίνει μια μόνο γενιά, αλλά το σύνολο αυτών. Έτσι αν μια γενιά τρελάθηκε ξεχνώντας το παρελθόν της, αυτό δεν σημαίνει ότι τα παιδιά τους δε θα συνέλθουν.

Τι σχέση έχουν όλα αυτά με την Ουκρανική κρίση;

Άμεση. Σας συνιστώ να βρείτε στο Youtube το διάσημο βίντεο με προκλητικό τίτλο «Ποτέ δε θα είμαστε αδέρφια». Σε αυτό το βίντεο, μια ομορφούλα Ρωσίδα με αρκετά καλή ροή της μητρικής της ρωσικής γλώσσας εξηγεί στους Ρώσους ότι δεν είναι πια Ρωσίδα. Αυτό το βίντεο ήδη έχει μερικά εκατομμύρια προβολές. Δείτε το. Δε θα το μετανιώσετε… Ίσως λυπηθείτε το κοριτσάκι. Είναι πλέον αδύνατον να εξηγήσει κανείς σε αυτό το κοριτσάκι ότι είναι αποτέλεσμα ενός κοινωνικού πειράματος ιθαγενοποίησης ρωσικού λαού. Είμαι σίγουρος πως δεν ξέρει καν τον όρο αυτόν. 

Η πολιτική της ιθαγενοποίησης (αυθοχθονοποίησης) μόνο ξεκίνησε επί της ΕΣΣΔ και είχε σταματήσει για λίγο, όχι όμως και τερματιστεί εντελώς. Μετά την διάλυση της ΕΣΣΔ, η πολιτική της ιθαγενοποίησης στην «πρώην σοβιετική σοσιαλιστική δημοκρατία της Ουκρανίας» οδηγήθηκε στην λογική της ολοκλήρωση. Η πρώτη μη-ρωσική γενιά των πρώην Ρώσων μεγάλωσε και ήδη βύθισε τα χέρια της στο αίμα και στην παρόρμηση μιας τρέλας είναι έτοιμη να πολεμάει με το παρελθόν της. Ολόκληρο το παρελθόν των Ουκρανών είναι ρωσικό.

Και η Ρωσία σήμερα στέκεται στο σταυροδρόμι. Τι μπορεί να κάνει;

Δεν χρειάζεται να ξαναδημιουργήσει τον τροχό. Ας πάρει το παράδειγμα από τους Βούλγαρους. Οι τελευταίοι είναι ακριβώς στην ίδια θέση. Βάλτε τον εαυτό σας στην θέση ενός κοινού Βούλγαρου, στον οποίο η κάτοικος του γειτονικού κράτους «Μακεδονία», έχοντας σλαβική όψη και απολύτως σοβαρά του λέει στα καθαρά Βουλγάρικα ότι δεν είναι Βουλγάρα, αλλά η αληθινή απόγονος του Μέγα Αλέξανδρου. Και αυτό σημαίνει, ότι η πόλη Οχρίδα («η μήτηρ της Βουλγαρίας»), την οποία την πόλη δεν την έχτιζε, αλλά απλά γεννήθηκε εκεί, τώρα πλέον δεν είναι Βουλγάρικη πόλη. Γιατί; Επειδή έχει ένα διαμέρισμα εκεί. Δηλαδή το κοριτσάκι «ιθαγενοποιήθηκε», βολεύτηκε και όλα καλά.

Έτσι η αντίδραση της Βουλγαρίας είναι η αντίδραση του λαού με παραδοσιακό εθνικό προσανατολισμό. Δηλαδή είναι στα παλιά τους τα παπούτσια τι θεωρούν οι ψευδο-Μακεδόνες για τον εαυτό τους. Ας νομίζουν ότι είναι και Αρειανοί άμα γουστάρουν. Για τους Βούλγαρους όμως θα είναι για πάντα Βούλγαροι. Αυτό είναι κάτι που δεν έκανε η Ρωσία μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Επίσημα η Ρωσία συνέχιζε να αποκαλεί τους ρώσους ως αδελφικός λαός. Το γνωστό σλόγκαν «Ουκρανοί είναι αδελφικός λαός» σημαίνει «οι Ουκρανοί δεν είναι Ρώσοι». Μπορείτε να φανταστείτε έναν άνθρωπο που κοιτάει τον καθρέπτη και λέει στην αντανάκλασή του «είσαι ο αδερφός μου». Και να που η αντανάκλαση φώναξε «Ποτέ δε θα είμαστε αδέρφια!» Οπότε μην κατηγορείτε τον καθρέπτη.

Η ιστορία του όρου «Ουκρανός» είναι απολύτως πανομοιότυπη με την ιστορία εξέλιξης του όρου «Μακεδόνας». Όπως και ο όρος Μακεδόνας ήταν πάντοτε γεωγραφικός (Μακεδόνες Έλληνες, Μακεδόνες Βούλγαροι, ακόμα και Μακεδόνες Αλβανοί υπάρχουν) έτσι και ο όρος «Ουκρανός» αρχικά ήταν γεωγραφικός. Μόνο μετά από δύο ταυτόχρονα πειράματα ιθαγενοποίησης (αυθοχθονοποίησης) στην Γιουγκοσλαβία και στην ΕΣΣΔ. Οι έννοιες «Μακεδόνας» και «Ουκρανός» έλαβαν μη-παραδοσιακό εθνικό συμπλήρωμα. Όμως ο λαός και το έδαφος δεν είναι το ίδιο και αυτό. 

Τι θα πει ο παραδοσιακός εθνικός προσανατολισμός;

Υπάρχει μόνο ένας ορθόδοξος λαός που χάρη στη μοίρα δεν έζησε την εποχή του επιστημονικού αθεϊσμού (παρόλο που βίωσε πολλά άλλα) και διατήρησε τον παραδοσιακό εθνικό προσανατολισμό. Εμείς, οι Έλληνες, είμαστε η εικόνα του Ρωσικού παρελθόντος προ ιθαγενοποίησης.

Αν ο Ουκρανός δεν είναι Ρώσος, τότε ο Κύπριος δεν είναι Έλληνας.

Γιατί να δημιουργείται νέος λαός (έθνος) όταν υπάρχουν δύο πολιτικές οντότητες (κράτη); Πάρτε παράδειγμα από μας τους Έλληνες. Έχουμε ένα έθνος με τεράστια ιστορία. Όμως έχουμε δύο σχετικά νεαρές πολιτικά έθνη – την σύγχρονη Ελλάδα (με ίδρυση στις αρχές του 19ου αιώνα) και την Κύπρο (από το 1960). Εντωμεταξύ οι διαφορές μεταξύ των δικών μας χωρών (πολιτικά έθνη) είναι περισσότερες από ότι ανάμεσα στην Ουκρανία και την Ρωσία. Η Ελλάδα είναι μέλος του ΝΑΤΟ, η Κύπρος όχι. Στην Κύπρο οδηγάνε στην αριστερή λωρίδα, εμείς οδηγούμε από δεξιά. Υπήρχαν και δύσκολες καταστάσεις μεταξύ πολιτικών οντοτήτων, όπως π.χ. η αποκαθήλωση του αρχιεπισκόπου και Προέδρο της Κύπρου του Μακάριου από την Ελληνική χούντα το 1974, που οδήγησε στην εισβολή και προσάρτηση της Βόρειας Κύπρου από τους Τούρκους.

Η γλωσσική διαφορά είναι τεράστια. Όταν ένας Κύπριος από κάποιο χωριό μιλάει με τον Έλληνα από την Ελλάδα σε διαφορετικές διαλέκτους της Ελληνικής γλώσσας, τότε όποιες διαφορές μεταξύ Ρωσικής και Ουκρανικής μοιάζουν ανύπαρκτες. Ζούσαμε κάτω από διαφορετικούς κατακτητές εντελώς αποκομμένοι. Η Ελλάδα κάτω από τον Τουρκικό ζυγό. Η Κύπρος κάτω από τους Σταυροφόρους, μετά για λίγο κάτω από τους Τούρκους και μετά κάτω από τους Άγγλους. Κάποιες διαφορές στην καθημερινότητά μας υπάρχουν. Απλά απ’ έξω δεν είναι τόσο φανερές. Όπως και ένας Έλληνας δεν καταλαβαίνει τις διαφορές μεταξύ Ρώσου και Ουκρανού.

Και όμως, οι Έλληνες της Ελλάδας, και οι Ελληνοκύπριοι, αψηφώντας το γεγονός ότι αντιπροσωπεύουν δύο χωριστές πολιτικές οντότητες και σημαντικά διαφέρουν οι μεν από τους δε, θεωρούν τους εαυτούς τους τμήματα ίδιου λαού, ίδιου έθνους. Και αδιαφορούν ότι οι χώρες είναι δύο, ενώ λαός ένας. Έτσι ήταν πάντα όχι μόνο για τους Έλληνες, αλλά και για τους Ρώσους προ του πειράματος ιθαγενοποίησης. Αυτό λοιπόν ονομάζεται ο «παραδοσιακός εθνικός προσανατολισμός», ο οποίος έχει σήμερα χαθεί από τους Ρώσους. Εν ολίγις, σήμερα υπάρχουν τρία κράτη (τρια πολιτικά έθνη), όμως οι Ρώσοι, οι Λευκορώσοι και οι Ουκρανοί είναι ένας λαός (έθνος). Αυτό φαίνεται ακόμα και από τον τρόπο που μαλώνουν/διαφωνούν. Οι πολιτικές οντότητες πάντως διαφέρουν πολύ.

Η Λευκορωσία είναι η αντι-ολιγαρχική Ρως με τάσεις προς δικτατορία.

Η Ουκρανία αντιθέτως είναι ολιγαρχική Ρως με τάσεις απόσχισης των δικών της τώρα «οκραϊνών» (περιφερειών). Βλ. Κριμαία, Ντονμπάς.

Η Ρωσική Ομοσπονδία είναι κάτι ενδιάμεσο μεταξύ των παραπάνω δύο.

Μπορούμε να επιχειρηματολογούμε ατελείωτα για το πιο από τα τρία είδη πολιτικής διακυβέρνησης είναι καλύτερο/σωστότερο, όμως και τα τρία είναι ρώσικα. Οποιαδήποτε προσπάθεια επινόησης χωριστού Ουκρανικού ή Λευκορωσικού λαού αναπόφευκτα θα οδηγήσει  στην δημιουργία μυθολογικής ιστοριογραφίας (παρόλο που η ύπαρξη των πολιτικών εθνικοτήτων είναι αδιαμφισβήτητη). Αντι-επιστήμη είναι χαρακτηριστικό της εθνικιστικής ιστοριογραφίας επειδή δεν την νοιάζει το «τι ήταν» (η ιστορία), αλλά το «τι θα γίνει» (η πολιτική).

Οι μύθοι μπορούν να είναι ωραίοι, αστείοι και συναρπαστικοί. Π.χ. ένας αρχαίος Έλληνας απατούσε τη γυναίκα του επί 10 χρόνια (την Πηνελόπη), και όταν γύρισε της τραγούδησε τόσα στα αυτιά που μετά το ονόμασαν η Οδύσσεια. Όμως οι μύθοι έχουν μια ιδιαιτερότητα. Μόνο τα παιδιά πιστεύουν σε αυτά. Αν στους ίδιους μύθους πιστεύουν και οι μεγάλοι, τότε αυτό πλέον ονομάζεται «εθνικισμός».

Η ειδωλολατρεία

Αν μεταφράσουμε την λέξη «εθνικισμός» στην σλάβικη-εκκλησιαστική θα γίνει η λέξη «ειδωλολατρία» (ή ο παγανισμός).

Φυσικά θα ήταν λάθος αν μεταφράζαμε τον σύγχρονο όρο «εθνικότητα» σε «ειδωλολατρία», επειδή τότε στο παρελθόν αυτοί οι όροι δεν υπήρχαν καν. «Εθνικότητα» είναι το κράτος «νέων καιρών». Όμως παρακολουθώντας την Ουκρανική κρίση αναρωτιέται κανείς αν υπάρχει κάτι νέο σε αυτούς τους «νέους καιρούς», εκτός από καινούργιες τεχνολογίες; Αν η εθνικότητα είναι ο όρος νέων καιρών, τότε ο όρος εθνικισμός δεν είναι η κλασσική ειδωλολατρία, αλλά σε περισσότερο βαθμό είναι νέο-ειδωλολατρία, όπου αντί για κάποιον εθνικό θεό (όπως πχ ο Δίας, ο Περούν κλπ) μπαίνει η λεγόμενη «εθνική ιδέα», δηλαδή ένα ιδεολογικό σχέδιο. 

Υπάρχει εθνικισμός δύο ειδών. Ο καταναλωτικός και ο ενσωματωμένος. Ένα κλασσικό παράδειγμα καταναλωτικού εθνικισμού είναι οι ΗΠΑ. Στην ρωσική του εκδοχή είναι το Ευρομαϊντάν. Στη Ρωσία συχνά λένε ότι το Μαϊντάν το οργάνωσαν κάποιοι μπαντέρας, φασίστες, ναζί… όμως η πραγματικότητα είναι ακόμα πιο δραματική.

Πως ένας Ρώσος μπορεί να γίνει Ευρωπαίος;

(Ο καταναλωτικός εθνικισμός)

Αν ο κλασσικός νέο-παγανισμός (ενσωματωμένος εθνικισμός) έχει για την Ουκρανία περιφερειακό χαρακτήρα (η Δυτική Ουκρανία), τότε σήμερα εμφανίστηκε μια νέα έννοια όπως ο ρωσσόγλωσσος ουκρανικός εθνικισμός, ο οποίος βρίσκεται στις κεντρικές περιοχές της χώρας.

Και αυτό πράγματι είναι κάτι νέο. Ο «ρωσσόγλωσσος ουκρανικός εθνικισμός» είναι λιγότερο ιδεολογικός και περισσότερο καταναλωτικός. Ότι και αν λέμε ένας άνθρωπος που έλαβε μια καλή εκπαίδευση στην ΕΣΣΔ (και υπάρχουν πολλοί τέτοιοι στην Ουκρανία) δεν μπορεί να θεωρεί τον Μπαντέρα ως ήρωα. Το Σοβιετικό εκπαιδευτικό σύστημα, παρά τις όποιες ιδεολογικές στρεβλώσεις του, ήταν από τα καλύτερα μαζικά εκπαιδευτικά συστήματα στην παγκόσμια ιστορία. Οπότε ο ενσωματωμένος εθνικισμός (νέο-παγανισμός) μπορεί να είναι δημοφιλείς μόνο ανάμεσα στην ημιμαθείς νεολαία και είναι αδύνατον να κυκλοφορεί ανάμεσα σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας και κατάλληλης εκπαίδευσης.

Το Ευρομαϊντάν είναι το σύνδρομο ανθρώπου μετα-Σοβιετικού χώρου, του ανθρώπου που έχασε την πατρίδα του. Το μόνο που χρειάζεται από έναν Ρώσο για να γίνει Ευρωπαίος είναι να γίνει Εύρο-Ουκρανός και τότε θα τον δεχτούν στον «παράδεισο επί της γης» - την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και οι Ρώσοι το έχαψαν… (όχι όλοι βέβαια).

Φυσικά η Τελωνειακή Ένωση σε σύγκρισή με την ΕΕ στον τομέα της ήρεμης δύναμης (δηλαδή την μυθολογία πληροφορίας) μοιάζει σαν την «ένωση στην ταϊγκά», όπου το αφεντικό είναι ένα φυσικά – η αρκούδα. Οπότε στα μέσα μαζικής ενημέρωσης της Ουκρανίας η Τελωνειακή Ένωση επιδέξια παρουσιάζεται ως η μετενσάρκωση της ΕΣΣΔ. Και τότε πυροδοτείτε η κλασσική αντανάκλαση του ανθρώπου μετα-Σοβιετικού χώρου (του ανθρώπου που έχασε την πατρίδα του) – «να την κάνει στην Δύση». Και αν κάποιος Ρώσος χρειάζεται να πείσει τον εαυτό του ότι είναι Ουκρανός, είναι πανεύκολο, από τη στιγμή που υπάρχει η έννοια της εθνικότητας/ιθαγένειας.

Αν καλύψετε την ζωντανή γη με κάποιο τεχνικό ύφασμα, τότε το ανάγλυφο του εδάφους θα αλλάξει, όμως τίποτε το τεχνικό δεν ζει για πάντα. Αυτή τη στιγμή η μανία με την οποία οι Ρώσοι αποκαλούν τους εαυτούς τους ως ευρώ-ουκρανοί μοιάζει πλέον με «Ρωσική αίρεση των μαρτύρων του Μαϊντάν». Εντωμεταξύ οι φιλελεύθεροί στη Μόσχα οργιάζουν το ίδιο μανιωδώς. Σε αυτήν την μυθολογία η Ρωσία παρουσιάζεται ως εισβολέας, ο οποίος πρώτα έδωσε την Κριμαία ως δώρο (δίχως να ρωτήσει ούτε τους κατοίκους της Ουκρανίας, ούτε τους κατοίκους της Κριμαίας) και μετά ευγενικά το πήρε πίσω (αυτή τη φορά τουλάχιστον ρώτησε τους κατοίκους της Κριμαίας).

Ενώ η «Ευρωενσωμάτωση» είναι το κλασσικό «λαμπρό μέλλον», στο οποίο συνήθισε να πιστεύει πολύ homo Sovieticus, ο Σοβιετικός ο άνθρωπος. Και δεν ξέρει ότι η Ευρωενσωμάτωση με την Ευρωπαϊκή Ένωση διαφέρουν σαν ο μύθος και πραγματικότητα. Η διαφορά τους είναι όπως μεταξύ λαμπρού κομμουνιστικού μέλλοντος με την γκρίζα σοσιαλιστική πραγματικότητα. 

Η εθνική ιδέα (ή μήπως η εθνική απόγνωση) η οποία ενώνει τους ρωσσόγλωσσους και τους ουκρανόγλωσσους κατοίκους τεράστιας μετα-Σοβιετικής χώρας είναι απλή όπως και κάθε μύθος – η Ευρωενσωμάτωση. Είναι 100% μύθος, επειδή στην Δύση την Ουκρανία την περιμένουν τόσο ανυπόμονα όπως και την Τουρκία η οποία υπέγραψε την συμφωνία της ευρωενσωμάτωσης 50 χρόνια πριν και εφαρμόζοντας όλες τις συνθήκες της συμφωνίας. Και τι πήρε ως αντάλλαγμα; ΤΙ-ΠΟ-ΤΑ. Για την ακρίβεια δύο χρεοκοπίες, μερικές περιόδους υπερ-πληθωρισμού και πολιτική αστάθεια και μόνιμη αύξηση Ευρωπαϊκών εξαγωγών στην Τουρκία.

Η ίδια η ΕΕ βρίσκεται σε βαθύ εσωτερική κρίση, και όμως οι Ουκρανοί συνεχίζουν να ζητάνε το εισιτήριο εισόδου. Ακόμα και όταν εμείς στην Ελλάδα ψηφίσαμε μια κυβέρνηση ενάντια στην φράου Μέρκελ και πιο φιλική προς Ρωσία, οι Ευρω-Ουκρανοί το πήραν ως προδοσία της πατρίδας (δηλαδή η ΕΕ είναι η πατρίδα).

Η κατάσταση στην σημερινή Ευρώπη μοιάζει με την περίοδο πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι περισσότερες χώρες της ηπειρωτικής Ευρώπης ξάπλωσαν κάτω από τους Γερμανούς στην βιασύνη των κυρώσεων. Εμείς, όπως πάντα παίζουμε ανταρτοπόλεμο… όπως τότε στον Β’ ΠΠ μαζί με τους Σέρβους. Απλά ο πόλεμος σήμερα είναι οικονομικός. Σε ότι αφορά την Ουκρανία, το πιο σημαντικό αποτέλεσμα του Ευρωμαϊντάν είναι η καταστροφή του πραγματικού και βιώσιμου τμήματος οικονομίας. Ο μύθος περί ευρωενσωμάτωσης  κατέρρευσε.

Φυσικά γεννιέται το ερώτημα ποιος φταίει; Μα οι Ρώσοι φυσικά. Για τους πρώην Ρώσους για τα πάντα φταίνε οι Ρώσοι. Και τότε ο ενσωματωμένος εθνικισμός παίρνει την θέση του καταναλωτικού.

Ενσωματωμένος εθνικισμός

Ο Ουκρανικός εθνικισμός, όπως και κάθε μύθος, έχει τα είδωλά του – Ντοντσόβ, Σουχέβιτς, Μπαντέρα. Αυτά τα ιστορικά πρόσωπα έχουν εξιδανικευτεί τόσο πολύ στους συγκεκριμένους κύκλος, που θυμίζουν πως οι αρχαίοι Έλληνες πολλούς αιώνες πριν ονόμασαν έναν μπράβο από την Θήβα ως Ηρακλή και γιο του Δία. Αν μεγαλώσετε μια γενιά πάνω σε αυτούς του μύθους, τότε θα αρχίσει να τσιρίζει «Η Ουκρανία πάνω απ’ όλα», όπως κάποτε φώναζαν «Η Γερμανία πάνω απ’ όλα». Είναι η κραυγή του παγανιστή, που βγήκε στο μονοπάτι του πολέμου. Όμως ο ουκρανικός εθνικισμός έχει ένα αυτοκτονικό χαρακτηριστικό. Είναι αντι-ρωσικός στα θεμέλιά του και ο πόλεμος με τους Ρώσους είναι η εξ’ ορισμού αυτοκτονία.

Θυσία των παιδιών

Η αλλιώς «ειναι μονο παιδιά»

Υπάρχουν πολλές μορφές ειδωλολατρίας. Κάθε λαός είχε δικά του είδωλα. Όσοι λαοί υπάρχουν, τόσες και θρησκείες. Όμως υπάρχουν μερικές ειδωλολατρικές πρακτικές οι οποίες αποτελούν ξεκάθαρο σατανισμό. Όπως είναι γνωστό, πριν το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (που για τους περισσότερους Ουκρανούς παραμένει ως Μέγα Πατριωτικός Πόλεμος) ο Χίτλερ έστελνε παιδιά στο μέτωπο, επίσημα εξηγώντας το ως ανάγκη λόγω έλλειψης στρατιωτών. Οι έφηβοι εκείνοι οδηγούνταν σε βέβαιο θάνατο. Η αξία τους από άποψη στρατιωτικών επιχειρήσεων ήταν σχεδόν μηδενική. Τους έστελναν για σφαγή. Υπάρχουν πολλές μονογραφίες περί ειδωλολατρικού μυστικισμού του Γ’ Ράιχ. Υπάρχει και μια άποψη ότι στέλνανε τα παιδιά στο μέτωπο (δηλαδή σε βέβαιο θάνατο) ως ένα είδος θυσίας νεογνών.

Η γενιά των αυτόχειρων

Θεωρητικά, ο πόλεμος δεν διεξάγεται στο μεγαλύτερο μέρος της «ΠΡΩΗΝ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑΣ», όμως διεξάγεται επιστράτευση, μαζεύουν τα παιδιά και τα στέλνουν για σφαγή (ο πόλεμος με τους Ρώσους).

Η ιστορία του έθνους είναι ιστορία του τόπου, από τη στιγμή δημιουργίας ενός κράτους (σε εκείνον τον τόπο). Στην πράξη, σήμερα παρακολουθούμε τον πρώτο πόλεμο του νεαρού ουκρανικού έθνους ή όπως το λένε οι ίδιοι «το γέννημα του έθνους». Μπορούμε να μαλώνουμε ασταμάτητα προσπαθώντας να απαντήσουμε στην ερώτηση ποιος χρειάζεται τον πόλεμο στο Ντονμπας – ο Πούτιν, οι ΗΠΑ ή οι Ουκρανές ολιγαρχίες. Οι τελευταίοι μπορούν να ρίξουν την ευθύνη χρεοκοπίας της χώρας την οποία οι ίδιοι την λεηλάτησαν στην οικονομία εν καιρώ πολέμου, τον οποίον τον πόλεμο οι ίδιοι το ξεκίνησαν. Δεν έχει σημασία ποιος ξεκίνησε αυτόν τον πόλεμο και ποιος έχει συμφέρον από αυτόν, όμως διαπράττει πραγματικό έγκλημα όποια μάνα συμφωνεί να στείλει το παιδί της στον Ουκρανικό Στρατό. Ο πόλεμος με τους Ρώσους είναι αυτοκτονία. Τα παιδιά εκείνα βαδίζουν προς τον θάνατο. Και εκείνα τα παιδιά (όπως και τα νεαρά του χιτλεργιούγκεν) φωνάζουν «Δόξα το Έθνος». Δεν είναι πόλεμος αυτός – είναι μια θυσία νεογνών μιας παγανιστικής λατρείας με τον τίτλο «η εθνική ιδέα». Τι σόι ιδέα είναι αυτή, ο καθένας την καταλαβαίνει με τον δικό του τρόπο. Έτσι είναι κάθε ειδωλολατρία.

Στο Ντονμπάς οι Ρώσοι σκοτώνουν τους Ρώσους. Απλά οι μεν θυμούνται ότι είναι Ρώσοι, ενώ οι δε το ξέχασαν. Σε αυτές τις συνθήκες ο πόλεμος είναι αναπόφευκτος, επειδή για όλα τα προβλήματα των πρώην Ρώσων φταίνε οι Ρώσοι. Η ρωσική λέξη για νίκη είναι «πομπέντα». Η λέξη «μπεντά» σημαίνει δυστυχία, ταλαιπωρία, πάθηση, μπελάς, θρήνος. «Πο-μπέντα» σημαίνει «πάνω σε δυστυχία κάποιου περπατά ο νικητής» και ο πόλεμος στο Ντομπάς είναι κοινό θρήνος του Ρωσικού κόσμου. Δεν μπορεί να υπάρχει νικητής στον εμφύλιο, επειδή η δυστυχία είναι κοινή για όλους.

Ρωσική ειδωλολατρεία

Στην φωτογραφία απεικονίζεται ένα γεγονός που έγινε στις 26 Ιανουαρίου 2014. Εκείνη την ημέρα ο Πάπας προσευχήθηκε για την ειρήνη στην Ουκρανία και μετά, μαζί με παιδιά, άφησε δύο λευκά περιστέρια, που συμβολίζουν την ειρήνη, στον ουρανό. Ένα κοράκι επιτέθηκε άμεσα σε ένα από τα περιστέρια. Το πουλί κατάφερε να διαφύγει χάνοντας μόνο μερικά πτερά.

Υπάρχει μια έκφραση «οι λαοί είναι οι σκέψεις του Θεού». Μπορούμε μόνο προσθέσουμε ότι από τη στιγμή της εμφάνισης του όρου «εθνικότητας», τα τελευταία 300 χρόνια αυτό το μαύρο κοράκι σκότωσε περισσότερους ανθρώπους από όλα τα προηγούμενα χρόνια της ανθρώπινης ιστορίας.

Λένε ότι δεν υπάρχουν αθεϊστές στον πόλεμο, όμως και οι πιστοί διαφέρουν. Τα εδάφη, τα οποία οι Έλληνες επίσκοποι βαπτίσαν 1000 χρόνια πριν, σήμερα, από πνευματικής άποψης, γύρισαν στην κατάσταση πριν την βάπτιση της Ρωσίας. Υπήρχαν ορθόδοξοι ναοί στο Κράτος των Ρως πριν την βάπτιση του πρίγκιπα Βλαδήμιρου, απλά ήταν ελάχιστοι και συνυπήρχαν μαζί με τους ναούς για ειδωλολατρικές τελετές. Μπείτε σε οποιαδήποτε εκκλησία στην σημερινή Ουκρανία και ρωτήστε τον παπά αν ευλογεί ο πατέρας την αποστολή του παιδιού στην αυτοκτονία (στον πόλεμο με τους Ρώσους). Αν το κάνει, τότε πηγαίνετε στην δεύτερη, μετά στην τρίτη, τέταρτη... έτσι θα βρείτε τον ορθόδοξο ναό. Δε μιλώ για τους ουνιάτες ιερείς τώρα. Ούτε για διάφορους σαεντολόγους. Μιλώ για εκείνους τους σχισματικούς οι οποίοι ψεύδονται ότι είναι ορθόδοξοι.

Η λεγόμενη «Ουκρανική Εκκλησία Πατριαρχείου του Κιέβου» είναι αποσχιστική. Ποτέ δεν υπήρχε το «Πατριαρχείο του Κιέβου». Δεν είναι αποδεκτοί για θεοσεβούμενη επικοινωνία με καμία από τις τοπικές Εκκλησίες της Ορθοδοξίας, επειδή δεν υπάρχουν εθνικές Εκκλησίες, μόνο τοπικές. Αυτοί οι άνθρωποι στέκονταν στο Μαϊντάν και αυτοί οι άνθρωποι δίνουν ευλογία στον πόλεμο στο Ντονμπάς (δήθεν προσεύχοντας για την ειρήνη). Αποκαλούν τους εαυτούς τους ως ορθόδοξοι ιερείς, όμως «απ’ τα έργα τους θα τους γνωρίσετε». Μόνο έτσι μπορεί κανείς να αναγνωρίσει τον υπηρέτη της ειδωλολατρίας (εθνικισμού), από τους υπηρέτες του Θεού. Όμως και εκείνοι οι ιερείς που έμειναν στην ορθοδοξία, επίσης αντιμετωπίζουν ένα δίλλημα με ποιόν είναι. Μετά την πτώση της ΕΣΣΔ (το καλτ αθεϊσμού) ξεκίνησε η δεύτερη βάπτιση των Ρως. Και όπως τότε, 1000 χρόνια πριν, στις μέρες της πρώτης βάπτισης, αντιπαραβάλλονται δύο παράγοντες – η Ορθοδοξία και η ειδωλολατρία (εθνικισμός). Στο επίπεδο των συμβόλων είναι η αντιπαράθεση της Τρίαινας και του Δικέφαλου Αετού. Από αυτά τα δύο σύμβολα, καθαρά ρωσικό είναι η Τρίαινα (είναι το ειδωλολατρικό σύμβολο της προ-Χριστιανικής Ρωσίας, ο οποίος ήταν σε χρήση για κάμποσο διάστημα μετά την βάπτιση), ενώ ο Δικέφαλος Αετός σε επίπεδο σημασιολογίας συμβόλων είναι αυτό σε τι βαπτίστηκε ο λαός των Ρως (ο ρωσικός λαός στα Ελληνικά σχολικά βιβλία).

Χωρίς την μετάνοια (επανεξέταση του παρελθόντος) δε θα υπάρχει ειρήνη. Είναι καιρός για στροφή πως παραδοσιακές αξίες. Η ιστορία της εξέλιξης του όρου «ουκρανός» είναι απολύτως ταυτόσημη με την εξέλιξη του όρου «μακεδόνας». Όπως ακριβώς η έννοια «μακεδόνας» πάντα ήταν γεωγραφική (Μακεδόνες Έλληνες, Μακεδόνες Βούλγαροι, ακόμα και Μακεδόνες Αλβανοί), έτσι και η έννοια «ουκρανός» ήταν αρχικά γεωγραφική. Μόνο μετά τα δύο ταυτόχρονα πειράματα ιθαγενοποίησης (αυθοχθονοποίηση) στην Γιουγκοσλαβία και στην ΕΣΣΔ, οι έννοιες «μακεδόνας» και «ουκρανός» απέκτισαν ΜΗ-ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ εθνικό συμπλήρωμα. Όμως ο λαός και η γη δεν είναι το ίδιο.

Αλέξης Ελπιάδης – ξεναγός, ιστορικός, Αθήνα, Ελλάδα.